Przegl?d
Kszta?ty cia?a jab?ka i gruszki
Osoby cierpi?ce na zespó? metaboliczny maj? zazwyczaj kszta?t jab?ka, co oznacza, ?e maj? wi?ksz? tali? i nosz? du?o wagi w okolicach brzucha. Uwa?a si?, ?e cia?o w kszta?cie gruszki – czyli noszenie wi?kszej wagi w biodrach i w??sza talia – nie zwi?ksza ryzyka zachorowania na cukrzyc?, choroby serca i inne powik?ania zespo?u metabolicznego.
Zespó? metaboliczny to zespó? schorze?, które wyst?puj? razem i zwi?kszaj? ryzyko chorób serca, udaru mózgu i cukrzycy typu 2. Do tych schorze? zalicza si? podwy?szone ci?nienie krwi, wysoki poziom cukru we krwi, nadmiar tkanki t?uszczowej wokó? talii oraz nieprawid?owy poziom cholesterolu lub trójglicerydów.
Posiadanie tylko jednego z tych schorze? nie oznacza, ?e maj? Pa?stwo zespó? metaboliczny. Ale oznacza, ?e maj? Pa?stwo wi?ksze ryzyko powa?nych chorób. A je?eli rozwinie si? u Pa?stwa wi?cej takich schorze?, to ryzyko powik?a?, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca, wzrasta jeszcze bardziej.
Zespó? metaboliczny jest coraz bardziej powszechny, ma go a? jedna trzecia doros?ych Amerykanów. Je?eli maj? Pa?stwo zespó? metaboliczny lub który? z jego elementów, agresywna zmiana stylu ?ycia mo?e opó?ni? lub nawet zapobiec rozwojowi powa?nych problemów zdrowotnych.
Symptomy
Wi?kszo?? zaburze? zwi?zanych z zespo?em metabolicznym nie ma oczywistych oznak lub objawów. Jedn? z widocznych oznak jest du?y obwód w pasie. A je?li poziom cukru we krwi jest wysoki, mog? Pa?stwo zauwa?y? oznaki i symptomy cukrzycy – takie jak zwi?kszone pragnienie i oddawanie moczu, zm?czenie i niewyra?ne widzenie.
Kiedy nale?y zg?osi? si? do lekarza
Je?eli wie Pan, ?e ma przynajmniej jedn? sk?adow? zespo?u metabolicznego, prosz? zapyta? lekarza, czy nie nale?y przeprowadzi? bada? pod k?tem innych sk?adowych zespo?u.
Przyczyny
Zespó? metaboliczny jest ?ci?le zwi?zany z nadwag? lub oty?o?ci? i brakiem aktywno?ci fizycznej.
Jest on równie? zwi?zany z chorob? zwan? insulinooporno?ci?. Normalnie Pa?stwa uk?ad trawienny rozk?ada spo?ywane pokarmy na cukier. Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustk?, który pomaga cukrowi dosta? si? do komórek i wykorzysta? je jako paliwo.
U osób z insulinooporno?ci? komórki nie reaguj? normalnie na insulin? i glukoza nie mo?e tak ?atwo dosta? si? do komórek. W wyniku tego poziom cukru we krwi wzrasta, nawet je?li organizm produkuje coraz wi?cej insuliny, aby obni?y? poziom cukru we krwi.
Czynniki ryzyka
Nast?puj?ce czynniki zwi?kszaj? szanse na wyst?pienie u Pa?stwa zespo?u metabolicznego:
- Wiek. Ryzyko wyst?pienia zespo?u metabolicznego wzrasta wraz z wiekiem.
- Pochodzenie etniczne. W Stanach Zjednoczonych Latynosi, a szczególnie latynoskie kobiety, wydaj? si? by? najbardziej nara?eni na ryzyko rozwoju zespo?u metabolicznego. Przyczyny tego nie s? do ko?ca jasne.
- Oty?o??. Nadwaga, szczególnie w okolicach brzucha, zwi?ksza ryzyko wyst?pienia zespo?u metabolicznego.
- Cukrzyca. Jest Pani bardziej nara?ona na zespó? metaboliczny, je?eli mia?a Pani cukrzyc? w czasie ci??y (cukrzyca ci??owa) lub je?eli w rodzinie wyst?powa?a cukrzyca typu 2.
- Inne choroby. Ryzyko wyst?pienia zespo?u metabolicznego jest wy?sze, je?eli kiedykolwiek mia?a Pani niealkoholowe st?uszczenie w?troby, zespó? policystycznych jajników lub bezdech senny.
Powik?ania
Posiadanie zespo?u metabolicznego mo?e zwi?kszy? ryzyko zachorowania na:
- Cukrzyca typu 2. Je?eli nie dokona Pan zmian w stylu ?ycia w celu kontroli nadwagi, mo?e si? u Pana rozwin?? insulinooporno??, która mo?e spowodowa? wzrost poziomu cukru we krwi. W ko?cu insulinooporno?? mo?e doprowadzi? do cukrzycy typu 2.
- Choroby serca i naczy? krwiono?nych. Wysoki cholesterol i wysokie ci?nienie krwi mog? przyczyni? si? do odk?adania si? blaszek mia?d?ycowych w Pa?stwa t?tnicach. Te blaszki mog? zw??a? i utwardza? Pa?stwa t?tnice, co mo?e prowadzi? do zawa?u serca lub udaru mózgu.
Profilaktyka
Prowadzenie zdrowego trybu ?ycia przez ca?e ?ycie mo?e zapobiec schorzeniom, które powoduj? zespó? metaboliczny. Zdrowy styl ?ycia obejmuje:
- Co najmniej 30 minut aktywno?ci fizycznej przez wi?kszo?? dni
- Jedzenie du?ej ilo?ci warzyw, owoców, chudego bia?ka i pe?noziarnistych produktów zbo?owych
- Ograniczenie t?uszczów nasyconych i soli w diecie
- Utrzymywanie zdrowej wagi
- Niepalenie papierosów
Diagnoza
Wed?ug wytycznych National Institutes of Health zespó? metaboliczny definiuje si? jako posiadanie trzech lub wi?cej z nast?puj?cych cech, ??cznie z cechami, na które by? mo?e przyjmuj? Pa?stwo leki w celu kontroli:
- Du?a talia – Obwód w talii, który mierzy co najmniej 35 cali (89 centymetrów) dla kobiet i 40 cali (102 centymetry) dla m??czyzn
- Wysoki poziom triglicerydów – 150 miligramów na decylitr (mg/dl) lub 1,7 milimoli na litr (mmol/l) lub wi?cej tego rodzaju t?uszczu we krwi
- Zmniejszona ilo?? „dobrego” cholesterolu lub HDL – Mniej ni? 40 mg/dl (1,04 mmol/l) u m??czyzn lub mniej ni? 50 mg/dl (1,3 mmol/l) u kobiet cholesterolu lipoprotein o wysokiej g?sto?ci (HDL)
- Podwy?szoneci?nienie krwi – 130/85 milimetrów rt?ci (mm Hg) lub wy?sze
- Podwy?szony poziom cukru we krwi na czczo – 100 mg/dl (5,6 mmol/l) lub wi?cej
Leczenie
Je?eli agresywne zmiany stylu ?ycia, takie jak dieta i ?wiczenia nie wystarcz?, lekarz mo?e zasugerowa? leki, które pomog? kontrolowa? ci?nienie krwi, poziom cholesterolu i cukru we krwi.
Styl ?ycia i domowe ?rodki zaradcze
Je?eli zdiagnozowano u Pa?stwa zespó? metaboliczny lub który? z jego elementów, zmiana zdrowego stylu ?ycia mo?e pomóc zapobiec lub opó?ni? powa?ne problemy zdrowotne, takie jak zawa? serca lub udar mózgu. Zdrowy styl ?ycia obejmuje:
- Regularna aktywno?? fizyczna. Eksperci w dziedzinie zdrowia zalecaj? codziennie przynajmniej 30 minut ?wicze? fizycznych, takich jak szybki spacer. Ale nie musz? Pa?stwo wykonywa? tej aktywno?ci od razu. Prosz? szuka? sposobów na zwi?kszenie aktywno?ci fizycznej przy ka?dej nadarzaj?cej si? okazji, np. chodzenie pieszo zamiast jazdy samochodem lub korzystanie ze schodów zamiast windy.
- Utrata wagi. Utrata 7% wagi cia?a mo?e zmniejszy? oporno?? na insulin? i ci?nienie krwi oraz obni?y? ryzyko cukrzycy. W rzeczywisto?ci ka?da utrata wagi jest korzystna. Wa?ne jest równie?, aby utrzyma? utrat? wagi. Je?eli ma Pan problemy z utrat? i utrzymaniem wagi, prosz? porozmawia? z lekarzem o mo?liwo?ciach pomocy, takich jak leki lub operacja odchudzaj?ca.
- Zdrowa dieta. Plany zdrowego od?ywiania, takie jak dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) i dieta ?ródziemnomorska, k?ad? nacisk na jedzenie warzyw, owoców, pe?noziarnistych zbó? o wysokiej zawarto?ci b?onnika i chudego bia?ka. Plany zdrowego od?ywiania zalecaj? ograniczenie napojów s?odzonych cukrem, alkoholu, soli, cukru i t?uszczu, szczególnie t?uszczów nasyconych i trans.
- Rzucenie palenia. Rzucenie papierosów znacznie poprawia ogólny stan zdrowia. Prosz? porozmawia? z Pa?stwa lekarzem, je?eli potrzebujecie Pa?stwo pomocy w rzuceniu palenia.
- Zmniejszenie lub opanowanie stresu. Aktywno?? fizyczna, medytacja, joga i inne programy mog? pomóc Pa?stwu radzi? sobie ze stresem i poprawi? stan zdrowia emocjonalnego i fizycznego.
Przygotowanie si? do wizyty
Prawdopodobnie rozpoczn? Pa?stwo od wizyty u swojego lekarza pierwszego kontaktu. Nast?pnie mo?e on skierowa? Pa?stwa do lekarza specjalizuj?cego si? w cukrzycy i innych zaburzeniach endokrynologicznych (endokrynologa) lub do lekarza specjalizuj?cego si? w chorobach serca (kardiologa).
Co mog? Pa?stwo zrobi?
Podczas umawiania si? na wizyt? prosz? zapyta?, czy jest co?, co musi Pan zrobi? wcze?niej, np. po?ci? do konkretnego badania. Prosz? sporz?dzi? list?:
- Objawy, równie? te, które wydaj? si? nie mie? zwi?zku z powodem wizyty
- Najwa?niejsze informacje osobiste, w tym g?ówne stresy, ostatnie zmiany w ?yciu i historia medyczna rodziny
- Wszystkie leki, witaminy lub inne suplementy, które Pan przyjmuje, ??cznie z dawkami
- Pytania, które nale?y zada? lekarzowi
Je?li to mo?liwe, prosz? zabra? ze sob? cz?onka rodziny lub przyjaciela, aby pomóg? Pa?stwu zapami?ta? informacje, które Pa?stwo otrzymaj?.
W przypadku zespo?u metabolicznego podstawowe pytania, które nale?y zada? lekarzowi, to:
- Jakie schorzenia powoduj? u mnie zespó? metaboliczny?
- W jaki sposób mog? zmniejszy? ryzyko wyst?pienia innych schorze? zdrowotnych spowodowanych zespo?em metabolicznym?
- Czy utrata wagi pomo?e mojej chorobie? Co z ?wiczeniami fizycznymi?
- Czy potrzebne mi s? jakie? dodatkowe badania?
- Mam inne schorzenia zdrowotne. W jaki sposób mog? najlepiej radzi? sobie z nimi razem?
- Czy powinienem uda? si? do specjalisty?
- Czy istniej? broszury lub inne materia?y drukowane, które mog? otrzyma?? Jakie strony internetowe mo?e Pan poleci??
Prosz? nie waha? si? zadawa? innych pyta?.
Czego nale?y oczekiwa? od lekarza
Lekarz prawdopodobnie zapyta o diet?, ?wiczenia i inne nawyki zwi?zane ze stylem ?ycia.
Dodaj komentarz